Drodzy Rodzice czy wiecie, że lęk i strach lęk i strach to jeden z elementów rozwoju emocjonalnego dziecka? Jest czymś normalnym i naturalnym. Pomaga dziecku zrozumieć otaczający świat i jest wskaźnikiem tego, że Wasze dziecko rozwija się prawidłowo. Przechodząc przez jego kolejne etapy, młody człowiek przeżywa określone rodzaje lęków, które zazwyczaj samoistnie znikają z wiekiem. Każdy wiek ma zatem swoje lęki. Oto ich skrócony wykaz. Oprócz wymienionych rodzajów charakterystycznych dla danego okresu rozwojowego Wasze dziecko może odczuwać inne lęki. Warto zwracać uwagę na zachowanie dziecka i w razie potrzeby informować opiekunki w żłobku o trudnościach dziecka.

2 lata

• lęki, głównie natury słuchowej: grzmot, odgłos pracującego odkurzacza,  pociągu.
• Lęki wizualne: ciemne kolory, duże przedmioty, pociągi, kapelusze.
• Lęki związane ze zmianami w najbliższym otoczeniu: przemeblowaniem, przeprowadzką, rozłąką z matką, nieobecnością matki
• Deszcz, wiatr, zwierzęta

2 i pół roku

• Obawy przed nagłym i szybkim przesuwaniem przedmiotów
• Zbliżające się duże przedmioty, np. ciężarówka, pociąg

3 lata

• Dominują lęki wizualne – starzy, pomarszczeni ludzie, maski,
• Ciemność
• Zwierzęta
• Policjanci
• Wieczorne wyjście rodziców.

Jednym z ważniejszych czynników wpływających na postawę dziecka i zgrabność motoryczną dziecka jest wielkość i rozkład napięcia mięśniowego.

Napięcie mięśniowe jest to zewnętrzny wyraz aktywności mózgu zapewniający możliwość utrzymania postawy, swobody i ekonomi ruchu. Ocena napięcia jest oceną subiektywną a samo sterowanie napięciem mięśniowym uzależnione jest od wielu czynników (również psychicznych), co czasem prowadzi do złej interpretacji. Patrząc na dziecko bawiące się w siadzie w literkę ‘W’ zauważyłam, że często ‘potocznie’ w różnych grupach zawodowych związanych z pracą z dzieckiem mówi się wówczas, że ma obniżone napięcie mięśniowe. Podobnie wtedy, kiedy występują u dziecka przeprosty w stawach łokciowych jakoby to był duży problem i przyczyna specyficznych problemów szkolnych jak np. pisanie.

Nic bardziej mylnego. Każde dziecko ma inne napięcie mięśniowe na które wpływają różne czynniki.

OBNIŻONE NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE

Bywa także nazywane hipotonią albo obniżonym tonusem mięśniowym. Oznacza ono nieprawidłowy stan mięśni, gdy nie są one w stanie stawić oporu przed ich biernym rozciąganiem. Trzeba też jasno zdawać sobie sprawę, że obniżone napięcie mięśniowe nie jest chorobą. To tylko objaw czy skutek wad, bądź niedostatecznie dobrze rozwiniętego organizmu dziecka. Maluchy, u których występuje obniżone napięcie mięśniowe, prezentują wyraźnie opóźniony rozwój psychoruchowy. Nie mają tak dużej potrzeby ruchu, jak ich rówieśnicy. To dzieciaczki, które zwykle nie raczkują i mają problemy z utrzymywaniem uniesionej główki. Bywa także, że szybko dostrzegalne są ich problemy z koordynacją wzrokowo-ruchową.

PO CZYM POZNAMY DZIECKO Z NIŻSZYM NAPIĘCIEM MIĘŚNIOWYM

Czytaj więcej: NAPIĘCIE MIĘŚNIOWE

OKRES NIEMOWLĘCY:

- chroniczny płacz lub niemal całkowity brak płaczu;

- niezdolność  do wykształcenia właściwych nawyków snu, śpi zbyt dużo lub ogranicza si e do kilku krótkich drzemek;

- nie lubi być owijane w becik, kocyk, rożek;

- lubi dotyk tylko niektórych materiałów;

nie lubi być dotykane i przytulane lub ciągle domaga się dotyku i przytulania;

- jego bose stopy nie są w stanie znieść dotyku dywanu, gołej podłogi;

- czuje się przytłoczone nawet niewielkim hałasem lub wydaje się nie zauważać nawet głośnych dźwięków;

- stale intensywnie reaguje na niektóre smaki (wymiotami, krzykiem)

- silnie pożąda niektórych bodźców zapachowych lub bardzo negatywnie reaguje na niektóre zapachy;

- bardzo negatywnie reaguje na niektóre odczucia zmysłowe jak bujanie, ślizganie, skakanie, uderzanie, lub silnie ich pożąda;

Czytaj więcej: OBJAWY DYSFUNKCJI SENSORYCZNYCH NA POSZCZEGÓLNYCH ETAPACH ROZWOJU

Wszelkie próby objaśniania zachowania dzieci krążą wokół kwestii natura czy wychowanie. Czy  jesteśmy tworami dziedziczenia, których przeznaczeniem jest zachowywać się tak jak zostało to określone w planie zapisanym w naszej strukturze genetycznej? A może jesteśmy kształtowani przez wszelkie doświadczenia jakie były naszym udziałem po urodzeniu.

W przeszłości można było zaobserwować pewne trendy mniej lub bardziej akcentujące  jedną z tych idei. Istnieje mnóstwo przykładów na to, że określeni rodzice mają określone dzieci. Dajmy na to  surowi rodzice dochowają się dzieci agresywnych, a córki matek popadających w depresję również ulegać będą przygnębieniu, natomiast wrażliwe rodzicielstwo wiąże się z rozwojem różnych typów osobowości, tak zwanych bezpiecznych.

Nie brano jednak pod uwagę, że rodzice nie stanowią jedynie otoczenie w którym dziecko się wychowuje i rozwija.

Łatwo dostrzec jego znaczące oddziaływanie na przykładzie nauki języka. Człowiek od urodzenia posiada predyspozycje do budowania złożonych konstrukcji językowych i starannego odwzorowania w nich rzeczywistości. Ma odpowiednie naturalne warunki do tego, aby móc się nauczyć języka, ale tylko wówczas, kiedy środowisko zapewni mu odpowiednie podłoże do wytworzenia takiego języka. Aby potencjał mógł się zrealizować, wrodzona predyspozycja do nauki języka musi być “odżywiana” zróżnicowanym językiem. Aby stymulować niedojrzałe ośrodki w mózgu, dziecko potrzebuje jedynie styczności z dynamicznym językiem i żywego doświadczania go. Jeżeli jednak w ciągu pierwszych trzech lat życia dziecko ma do czynienia z ubogą jego wersją oraz ze zdawkową komunikacją ze swoimi rodzicami czy opiekunami, jego predyspozycje lingwistyczne (inteligencja językowa) nie rozwiną się w pełni. Kiedy inteligencja (rozwój) dziecka nie jest odżywiana we właściwy sposób, doznaje ono pewnego rodzaju niedosytu, co stawia je w bardzo trudnej sytuacji. Aby móc choćby w niewielkim stopniu nadrobić braki i wzbogacić to, co nie zdążyło rozwinąć  się w ważnej dla dziecka fazie rozwoju, musi ono włożyć w naukę w późniejszym okresie ogromny wysiłek. Pamiętajmy zatem drodzy rodzice o tym, że stymulacja poznawcza dzieci na wczesnym okresie rozwojowym znacznie sprzyja prawidłowemu rozwojowi inteligencji, mowy oraz innych funkcji poznawczych.

Do bardzo ważnych zdolności i cech, które wzmacniają dzieci i sprawiają, że kroczą one odważnie przez życie (spełniają się edukacyjnie, zawodowo i prywatnie oraz cieszą się dobrym zdrowiem i samopoczuciem) należą m.in:  

• zdrowe poczucie własnej wartości oraz własnych kompetencji
• wiara w siebie
• zdolność do podejmowania nowych wyzwań
• umiejętność rozpoznawania własnych emocji i rozumienia ich
• umiejętność odczytywania stanów emocjonalnych innych ludzi,
• zdolność do budowania trwałych relacji z innymi.

Aby wesprzeć dzieci w rozwoju emocjonalnym i społecznym, warto przyjrzeć się rozwojowi mózgu dziecka. Odpowiedzialność za ten rozwój spoczywa bowiem właśnie na dorosłych, którzy na co dzień przebywają z dziećmi.  Psychologowie, psychoterapeuci, pedagodzy oraz badacze mózgu człowieka na podstawie swoich wieloletnich obserwacji podpowiadają, jakie czynniki i elementy “wychowawcze” najkorzystniej oddziałują na dzieci, a które wpływają na nie niezwykle destrukcyjnie.

Zainteresowanie dzieci emocjami i ich zdolności pojmowania emocji rozwijają się wraz z nawiązywaniem kolejnych relacji społecznych, o czym świadczą rozmowy prowadzone przez dzieci z rodzicami. Wynika z nich wyraźnie, że dzieci same inicjują próby dowiadywania się czegoś na temat emocji, próbują informować rodziców o swoich odczuciach, zwłaszcza w trudnych dla nich sytuacjach. Dlatego tak ważne jest aby od pierwszych lat życia dziecka wspierać je w rozwoju tych kompetencji.

Jak pomóc dziecku radzić sobie z własnymi uczuciami:

• słuchaj dziecka z czułością i empatią.
• podczas rozmowy z dzieckiem lepiej zadawać pytania otwarte, czyli takie, które nie sugerują odpowiedzi.
• nie próbuj wyręczać dziecka i dopowiadać mu, gdy nie może się wysłowić.
• pomóż dziecku nazwać uczucia
• pamiętaj, że każde uczucie ma swoją specyficzną wartość, wszystkie nam do czegoś służą i żadnego z nich nie należy tłumić.
• nie narzucaj dziecku „przyjemnych” emocji, jeśli przeżywa w tym momencie te „nieprzyjemne”.